تقویم، امروزه بین همه افراد کاربرد به سزایی دارد. درواقع یک بخش جدانشدنی از زندگی هر فرد است. نام های دیگر تقویم که ممکن است شما هم شنیده باشید، شامل: گاه شمار، کلندر، سال نامه و گاه نامه می باشد. هر فرهنگ و آیینی با توجه به دوران خود از تقویم هایی استفاده می کردند.

تقویم ها می توانند شما را با بخشی از فرهنگ، سبک زندگی و آیین قدیم آشنا کنند. یکی از این تقویم ها، تقویم میترایی می باشد که مربوط به دوران پیش از هخامنشیان است. گاه شمار میترایی در ان زمان از محبوبیت بسیار برخوردار بوده است. به همین خاطر قصد داریم در ادامه بیشتر درباره تقویم میترایی بپردازیم.

تقویم میترایی چیست؟

 گاه شمار آریایی میترایی یکی از گاه شمارهای دوران باستان قدیم به حساب می آید. طبق تایید برخی از محققان، مبدا تقویم میترایی در دوران پیش از هخامنشیان و یا حتی دوران اشکانیان است. گاه شمارهایی اعم از تقویم میلادی، تقویم اوستایی ‌و گاه شمار یونانی که طبق همین تقویم‌میترایی محاسبه می شوند. تقویم سال میترایی به این صورت است که یک سال خورشیدی که شامل ۳۶۰ روز است به ۱۲ ماه و ۳۰ روز تقسیم می شود. البته هرکدام از این روزها در آن دوران اسم هایی داشتند.

انواع تقویم رومیزی ۱۴۰۲  و سالنامه را از سایت سالنامه برگ سفارش دهید

در آن دوران پیش از هخامنشیان در تقویم‌ میترایی ۵ روز اضافی تر از روزهای اصلی سال را محاسبه نمی کرد. زیرا مراسم هایی طبق همان آیین در آن ۵ روز برگذار می شد. به این ترتیب بود که تقویم میترایی شکل گرفت. در کل سال میترایی ۳۶۰ روز بوده است که روزهای اضافی که به عنوان هدیه مهر و یا دروازه مهر شناخته شده بود را جزو این روزها حساب نمی کردند. بی شک این تقویم کامل ترین و علمی ترین تقویم دوران باستان و تمدن آریایی می باشد.

در این تقویم شروع سال از 1 دی یعنی پس از شب یلدا است که فصل ها شامل دو فصل زمستان و تابستان می باشد که زمستان دارای ۵ ماه و تابستان از ۷ ماه تشکیل می شود. تقویم سال میترایی نشان دهنده نماد هفت هزار و هفتصد سال تاریخ تمدن ایرانی است که مصادف با ۷۰۴۱ ایرانی، ۲۰۲۰ میلادی و ۱۴۰۰ خورشیدی می باشد.

تقویم‌میترایی شامل چه روزهایی می شود؟

یکی از اصلی ترین تلاش ایرانیان، ایجاد گاه شمار یا همان تقویم است. امروزه گاه شمارهایی وجود دارند که دقیق ترین گاه شمارهای بشر به حساب می آیند. یکی از این تقویم ها، تقویم میترایی است. بیشترین کتیبه هایی که توسط محققان به دست آمده، مربوط به گاه شمارهای دوران هخامنشیان و قبل از آن است. همان طور که گفته شد، تقویم میترایی یکی از تقویم های باستان قدیم به حساب می آید که شامل ۳۶۰ روز می باشد البته به جز روزهای اضافی که شامل این روزها نیست. روزها در تقویم‌میترایی شامل موارد زیر است:

• شنبه، کیوان شید که به عنوان روز زحل شناخته می شود.
• روز یکشنبه در تقویم میترایی به نام مهرشید یا همان روز خورشید نام گرفت.
• روز ماه شید یا روز ماه در تقویم سال میترایی همان دوشنبه امروزی است.
• روز سه شنبه در آن دوران به نام بهرام شید یا روز مریخ ثبت گردید.
• چهارشنبه به عنوان تیر شید یا روز عطارد در آن زمان می شناختند.
• روز پنجشنبه رو به عنوان هرمزشید یا روز مشتری نام گذاری کردند.
• روز جمعه به عنوان ناهیدشید که روز زهره است، در تقویم‌میترایی ثبت کردند.

طبق اطلاعات به دست آمده از زمان قدیم، زمان تاجگذاری هر پادشاه را به عنوان شروع تقویم نام گذاری می کردند. یعنی هرزمانی که پادشاهی به سلطنت می نشست، شروع تقویم از آن روز بود. همچنین برای اشاره به روز خاصی، به طور نمونه می گفتند ششمین ماه از هفتمین سال حکومت اردشیر. این شیوه تقویم میترایی در زمان ساسانیان بسیار به چشم می خورد.

نتیجه گیری

با استفاده از تقویم ها شما می توانید نگاهی گذرا به گذشته دور، یعنی باستان قدیم بیندازید. تقویم های ایرانی به دو دسته، تقویم های قبل از اسلام و تقویم های بعد از اسلام تقسیم می شود. یکی از همین تقویم های قبل از اسلام، تقویم میترایی است. اولین و کهن ترین تقویم ایرانی مربوط به دورانی بود که کشاورزی رونق گرفت و تعیین زمان کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار بود.

در این تقویم روزهای سال ۳۶۵ روز است که در تقویم میترایی همان طور که مستحضر هستید، ۳۶۰ روز می باشد. در این مقاله سعی کردیم تا ناگفته هایی درباره تقویم میترایی که مربوط به قبل از دوره هخامنشیان است را بیان کنیم تا بیشتر با آیین قدیم آشنا شوید.